Rumunia
Kluż, kościół pijarów
Marek SztorcKluż, kościół św. Trójcy, pijarów
Kluj, Biserica Piariștilor
Lokalizacja: Kluż, Str. Universității 5 (46.767883, 23.590655)
Budowa: 1718-1724
Styl: późny barok
HISTORIA. Kościół został zbudowany dla jezuitów w latach 1718-1724. Był pierwszą świątynią katolicką zbudowaną na terenie Siedmiogrodu po okresie reformacji. Być może autorem projektu był Christophorus Tausch, architekt działający m.in. na Dolnym Śląsku. Po kasacie zakonu jezuitów w 1773 r. władze austriackie przekazały kościół w ręce zakonu pijarów.
ARCHITEKTURA. Późnobarokowy kościół złożony z trójprzęsłowej nawy z kaplicami bo bokach i dwuprzęsłowego prezbiterium z przybudówkami zakrystyjnymi od północy i południa. Fasada ujęta dwiema wieżami opiętymi pilastrami i nakrytymi barokowymi hełmami. Środkowa część fasady w górnej części wydzielona jest wydatnym gzymsem z belkowaniem i nakryta trójkątnym szczytem z eliptycznym oknem i spływami po bokach. W dolnej części fasady znajduje się okazały barokowy portal z płaskorzeźbą przedstawiającą Trójcę Świętą w naczółku a powyżej trzy duże prostokątne okna zamknięte półkoliście. W przyziemiu obu wież znajdują się dwa prostokątne portale boczne a nad nimi umieszczone są półkoliste wnęki na pomieszczenie posągów świętych jezuickich: Ignacego Loyoli i Franciszka Ksawerego wykonanego przez bawarskiego rzeźbiarza Johannesa Königa. Elewacje boczne kościoła opięte są przyporami, pomiędzy którymi w nawie i prezbiterium rozmieszczone są eliptyczne okna. Nawę i prezbiterium nakrywa wspólny dach dwuspadowy, nad kaplicami i pomieszczeniami przy prezbiterium dachy jednospadowe. Wewnątrz ściany kościoła podzielone są zdwojonymi pilastrami podtrzymującymi wydatny gzyms z belkowaniem. Prezbiterium jest nieco węższe od nawy i wydzielone półkolistym łukiem tęczy. Nawa otwarta jest do kaplic bocznych półkolistymi arkadami. Prezbiterium i nawę nakrywają sklepienia kolebkowe z lunetami.
WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE KOŚCIOŁA jest jednolite późnobarokowe i pochodzi z czasu budowy kościoła. W późnobarokowym ołtarzu głównym umieszczona jest łaskami słynąca ikona Matki Bożej, pochodzący z grecko-katolickiego monastyru w Niculi. W centralnym polu ołtarza znajduje się obraz przedstawiający Trójcę Świętą. Mniejsze ołtarze ustawione po obu stronach wejścia do prezbiterium poświęcone są św. Józefowi Kalasantemu i św. Janowi Nepomucenowi. W nawie znajduje się późnobarokowa ambona o bogatej dekoracji rzeźbiarskiej z płaskorzeźbami czterech ewangelistów i rzeźbą św. Michała Archanioła na baldachimie wykonana przez Antona Schuchbauera.
LITERATURA
Brykowski Z., Chrzanowski T, Kornecki M., Sztuka Rumunii, wyd. Ossolineum 1979
Figiel S. Siedmiogród. W łuku rumuńskich Karpat, Pruszków 2019
Galusek Ł., Jurecki M., Rumunia. Przestrzeń, sztuka, kultura., wyd. BOSZ 2008
Kluż, kościół pijarów
