Błażowa, kościół św. Marcina

Szczegóły: | Odsłony: 7

Błażowa, kościół św. Marcina

Lokalizacja: Błażowa, pow. Rzeszów, Armii Krajowej 1 (49.884757, 22.101224)
Budowa: 1896-1900
Architekt: Jan Sas-Zubrzycki
Styl: neoromanizm

HISTORIA. Pierwszy kościół w Błażowej został wzniesiony w XV w. i był budowla drewnianą. W latach 1822-1836 został on zastąpiony większą świątynią, także drewnianą, która szybko okazała się zbyt mała na potrzeby parafii. Obecny murowany kościół został wzniesiony w latach 1896-1900 według projektu architekta Jana Sas-Zubrzyckiego.

ARCHITEKTURA. Neoromański kościół dużych rozmiarów (72 m dł. 54 m szer.) zbudowany na planie krzyża łacińskiego. Złożony jest z trójnawowego bazylikowego korpusu, transeptu i jednoprzęsłowego prezbiterium zamkniętego półkoliście. Od zachodu korpus poprzedza dwuwieżowa fasada, ramiona transeptu zamknięte są od północy i południa niewielkimi pięciobocznymi apsydami a do prezbiterium po obu stronach dostawione są przybudówki zakrystyjne.

Wieże zbudowane na planie kwadratu i nakryte ostrosłupowymi hełmami. Między nimi znajduje się fasada z płaskim szczytem, rozetą po środku i dużym półkolistym portalem wejściowym poniżej. Elewacje kościoła obłożone są pasami czerwonej i ciemniejszej klinkierowej cegły. Ściany opięte są przyporami i przebite oknami prostokątnymi zamkniętymi półkoliście. Prezbiterium i nawę główną nakrywa dach dwuspadowy o wspólnej kalenicy z wieżyczką na sygnaturkę nad skrzyżowaniem. Ramiona transeptu również nakryte są dachami dwuspadowymi, nad nawami bocznymi dachy jednospadowe.

Wewnątrz ściany nawy głównej podzielone są na trzy strefy. U dołu półkoliste arkady otwarte na nawy boczne i podparte naprzemian filarami kolistymi o korynckich kapitelach i czworobocznymi. Powyżej trójdzielne otwory do empor usytuowanych nad nawami bocznymi a w najwyższej części okna zamknięte półkoliście. Nawę główną, prezbiterium i ramiona transeptu nakrywają sklepienia krzyżowe na gurtach spływających na służki. Nad nawami bocznymi sklepienia krzyżowe, nad apsydami przy transepcie sklepienia konchowe.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Wyposażenie wnętrza pochodzi z czasu budowy kościoła i zostało wykonane przez miejscowego snycerza Kazimierza Krygowskiego. Składają się na nie: ołtarz główny, kilka ołtarzy bocznych, stalle i ambona. Polichromię figuralną w lunetach arkad przyściennych prezbiterium wykonał malarz Stanisław Wojciech Bergman z Krosna.

LITERATURA

Stefański K., Architektura XIX wieku na ziemiach polskich, Warszawa 2005
Stefański K., Historyzm dojrzały, w: Sztuka Polska, t. VI Sztuka XIX w., Warszawa 2021
Strona internetowa: https://blazowa.przemyska.pl

Błażowa, kościół św. Marcina