Niemcy

Heidelberg, kościół św. Ducha
Heidelberg, Heiliggeistkirche

Lokalizacja: Heidelberg, Hauptstrasse 189 (49.412112, 8.709659)
Budowa: 1398 - 1441
Styl: gotyk

HISTORIA. Pierwszy późnoromański kościół na tym miejscu był wzmiankowany w 1239 r. Budowę obecnej świątyni rozpoczęto od wzniesienia halowego chóru w latach 1398-1410. Następnie w 1417 r. zaczęto budowę korpusu nawowego, który krótko po ukończeniu został przebudowany poprzez dodanie empor nad nawami bocznymi. Empory te miały pomieścić zbiory sławnej biblioteki miejscowego uniwersytetu (Biblioteca Palathina). Prace przy korpusie ukończono w 1441 r. i w tym samym czasie wzniesiono wieżę, którą następnie podwyższono w latach 1508-1544. W 1546 r. kościół został przejęty przez protestantów. W 1693 r. Kościół został poważnie zniszczony przez wojska francuskie w czasie wojny o sukcesję palatyńską. Splądrowano wtedy wnętrze i spalono dach, który w 1698 r. został odbudowany. W 1709 r. wieża została nakryta barokowym hełmem. Do 1936 r. kościół był podzielony pomiędzy katolików (chór) i protestantów (korpus nawowy).

ARCHITEKTURA. Późnogotycki kościół zbudowany z bloków piaskowca, złożony z sześcioprzęsłowego trójnawowego halowego korpusu oraz czteroprzęsłowego, trójnawowego halowego  chóru (prezbiterium) z obejściem. Od zachodu kościół poprzedza kwadratowa wieża, częściowo wtopiona w korpus, w najwyższej kondygnacji przechodząca w ośmiobok i nakryta barokowym hełmem. Od północy do prezbiterium dobudowana jest piętrowa zakrystia. Nawa główna korpusu jest węższa od naw bocznych, nad którymi znajduję się empory.

Na zewnątrz ściany kościoła opięte są uskokowymi przyporami między którymi rozmieszczone są ostrołukowe okna z maswerkami. W prezbiterium wysokie okna trój- i czterodzielne a w korpusie niższe okna oświetlające nawy boczne i empory nad nimi.  Kościół nakrywa dwuspadowy dach mansardowy. Do wnętrza prowadzi kilka barokowych portali z odcinkowymi naczółkami.

Wewnątrz kościół nakrywają sklepienia krzyżowo-żebrowe wsparte na smukłych kolistych filarach. Nawa główna korpusu oddzielona od prezbiterium ostrołukową tęczą i otwarta na nawy boczne ostrołukowymi profilowanymi arkadami, nad którymi rozmieszczone są empory, także otwarte ostrołukowo.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Pierwotny wystrój wnętrza przepadł na skutek protestanckiego ikonoklazmu i w wyniku zniszczeń w czasie wojny o sukcesję Palatynatu. Jedynym zabytkowym elementem wyposażenia jest późnobarokowa ambona z 1731 r. umieszczona przy filarze chóru.

Pierwotnie kościół św. Ducha pełnił funkcję mauzoleum elektorów Palatynatu i znajdowały się w nim liczne pomniki nagrobne, które przepadły w czasie wojny sukcesyjnej w Palatynacie. W północnej nawie chóru zachowała się tylko górna część pomnika nagrobnego Ruprechta III Wittelsbacha (zm. 1410) i jego żony Elżbiety Hohenzollern (zm. 1411). Na gotyckiej płycie ułożone są leżące postacie zmarłych w strojach koronacyjnych. W chórze znajduje się też epitafium francuskiego generała Josepha Palamede de Forbin-Jansona (zm. 1809).

W kościele zachowały się też fragmenty średniowiecznych polichromii. Na sklepieniu nawy głównej znajdują się freski przedstawiające koncert anielski z postaciami ośmiu aniołów z różnymi instrumentami muzycznymi. Na zachodniej ścianie nawy południowej chóru znajduje się fryz herbowy z końca XV w. przedstawiający herby rycerstwa Nadrenii.

LITERATURA

Knaurs Kulturführer in farbe Deutschland, Augsburg 2005
Ruck G., Kunstdenkmäler In Baden-Wűrtemberg, Darmstadt 2013

Heidelberg, kościół św. Ducha

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł