Monachium, kościół św. Ducha

Szczegóły: | Odsłony: 5

Monachium, kościół św. Ducha
München, kirche hl. Geist

Lokalizacja: Monachium, Prälat-Miller-Weg (48.136221, 11.577374)
Budowa: do 1392, 1724-1730
Budowniczy: Johann Georg Ettenhofer
Styl: gotyk, późny barok

HISTORIA. Budowę kościoła rozpoczęto po pożarze miasta w 1327 r. na miejscu kaplicy zniszczonej w czasie tego pożaru. Został on wzniesiony do 1392 r. jako trójnawowa gotycka hala. W latach 1724-1730 kościół został przebudowany w stylu późnego baroku według projektu Johanna Georga Ettenhofera, przy udziale braci Asam, którzy wykonali stiukowy i malarski wystrój wnętrza. W czasie tej przebudowy w 1729 r. dostawiono od wschodu prezbiterium wysoką wieżę. W latach 1885-1888 kościół został powiększony o trzy przęsła ku zachodowi i uzyskał neobarokową fasadę. Kościół został prawie całkowicie zniszczony w czasie alianckich nalotów na Monachium w latach 1944-1945. Bombardowania przetrwały częściowo tylko mury obwodowe. W 1946 r. rozpoczęła się odbudowa kościoła a od 1973 r. trwa rekonstrukcja wystroju i wyposażenia wnętrza.

ARCHITEKTURA. Gotycki kościół przebudowany w stylu późnobarokowym, złożony z dziesięcioprzęsłowego trójnawowego korpusu halowego z niewyodrębnionym prezbiterium otoczonym obejściem, do którego od wschodu przylega wysoka dzwonnica. Neobarokowa fasada jest trójdzielna i trójkondygnacjowa, ze środkową częścią ujętą ukośnie ustawionymi filarami i kolumnami podtrzymującymi przerwane naczółki drugiej kondygnacji i szczytu fasady. W przyziemiu na osi fasady znajduje się portal wejściowy. Najwyższa kondygnacja ujęta jest spływami wolutowymi i zwieńczona szczytem zamkniętym łukiem odcinkowym. Gładkie elewacje boczne i obejście przebite są dwoma rzędami okien, u dołu są to okna prostokątne zamknięte łukami o barokowych wykrojach a u góry duże rozety. Kościół nakrywa wspólny dach dwuspadowy. Do prezbiterium dostawiona jest bardzo wysoka i smukła dzwonnica, zbudowana na planie i nakryta barokowym hełmem z latarnią. Wewnątrz kościół nakrywają sklepienia kolebkowe wsparte na filarach o kwadratowym przekroju, które u nasady ozdobione są kompozytowymi pilastrami. Sklepienia naw bocznych i obejścia spływają na przyścienne filary wydzielające poszczególne przęsła. Na chór muzyczny prowadzi spiralna klatka schodowa.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Kościół otrzymał bardzo bogaty wystrój wnętrza w czasie jego przebudowy w latach 1724-1730. Egid Quirin Asam wykonał dekorację stiukową nawy głównej a Matthias Schmidtgartner w nawach bocznych. Freski w nawie głównej wykonał Cosmas Damian Asam. Idąc od czwartego przęsła w kierunku ołtarza głównego widzimy: Króla Dawida z harfą, Założenie szpitala Ducha Świętego, Adoracja Boga Ojca przez aniołów oraz Siedem Darów Ducha Świętego. Freski w nawach bocznych wykonał Nicolaus Gottfried Stuber. Freski w dobudowanych przęsłach nawy głównej wykonał w latach 1885-1888 Ludwig Glötzle. Przedstawiają one papieża Leona XIII z Maryją i świętymi raz św. Cecylię. Freski te zostały zrekonstruowane w latach 1971-1975. Ołtarz główny został wykonany w latach 1728-1730 przez Antonio Matteo według projektu Nicolausa Gottfrieda Stubera zaś rzeźby aniołów są dziełem Johanna Georga Greiffa. W polu głównym ołtarza umieszczony jest obraz Zesłanie Ducha Świętego, namalowany przez Urlicha Lotha w 1644 r. Ołtarz został zrekonstruowany w latach 1953-1953. Ambona w nawie powstała w 1957 r. Po obu stronach wejścia głównego umieszczone są pomniki nagrobne Ferdynanda księcia Bawarii (zm. 1608) i jego żony Marii (zm. 1619), wykonany w 1608 r. z brązu przez Hansa Krumppera. W południowo wschodniej stronie obejścia znajduje się obraz Niepokalanego Poczęcia NMP namalowany przez Andreasa Wolffa około 1710 r. W ołtarzach prawej nawy warto zwrócić uwagę na gotycki krucyfiks z około 1510 r., obraz Czternastu Wspomożycieli malowany przez Johanna Heinricha Schönfelda w 1667 r. oraz trzy obrazy przedstawiające Dary Ducha Świętego: Mądrość, Rozum i Radę, namalowane w 1753 r. przez flamandzkiego malarza Petera Jacoba Horemansa.
W lewej nawie umieszczona jest gotycka rzeźba Matki Bożej z Hammerthal z około 1440 r. ujęta barokową grupą rzeźbiarską Koronacji Maryi z 1681 r. Są też trzy kolejne obrazy Horemansa z Darami Ducha Świętego: Męstwo, Pobożność i Bojaźń Boża. Obraz przedstawiający Umiejętność został zniszczony w czasie wojny i odtworzony w 1990 r.