Genua, kościół Il Gesu

Szczegóły: | Odsłony: 10

Genua, kościół Il Gesu
Genova, chiese del Gesu e dei Santi Ambrogio e Andrea

Lokalizacja: Genua, Via di Porta Soprana (44.406707, 8.933285)
Budowa: 1589-1606
Architekt: Giuseppe Valeriano
Styl: barok

HISTORIA. Pierwotnie na miejscu obecnej świątyni istniał kościół Sant’Ambrogio zbudowany przez duchownych z Mediolanu, którzy schronili się w Genui przed prześladowaniami ze strony Longobardów. Od 569 r. przez około 80 lat przy kościele rezydowali biskupi Mediolanu. Po ich wyjeździe do kościół przez całe średniowiecze pełnił funkcję świątyni parafialnej. W 1552 r. kościół przejęli jezuici, którzy przybyli do Genui z Rzymu. W latach 1589-1606 zakonnicy zbudowali obecny kościół, który bardziej odpowiadał ich potrzebom. Autorem projektu był jezuicki architekt Giuseppe Valeriano a koszty budowy ponieśli przedstawiciele rodu Pallavicini. W połowie XVII w. kościół został powiększony o kaplice dobudowane do prezbiterium. W 1684 r. świątynia została poważnie uszkodzony podczas ostrzału Genui dokonanego przez flotę francuską. Zniszczenia zostały naprawione na początku XVIII w. pod kierunkiem Lorenzo da Ferrari. Pod koniec XIX w. przebudowano gruntownie fasadę kościoła przyjmując za wzór rysunki Petera Paula Rubensa. Na początku XX w. dostawiono do kościoła dzwonnicę.

ARCHITEKTURA. Barokowy kościół złożony z dwuprzęsłowej nawy z parami kaplic po bokach, transeptu z kopułą nad skrzyżowaniem naw i prezbiterium ujętego po bokach parą kaplic. Kaplice przy nawie i prezbiterium nakryte są kopułami z latarniami. Do prezbiterium od pólnocy przylega zakrystia a od południa dostawiona jest dzwonnica.

Dwukondygnacjowa fasada podzielona jest pilastrami i przedzielona wydatnym gzymsem z belkowaniem. W dolnej kondygnacji znajdują się trzy portale wejściowe, z których największy jest środkowy, zwieńczony tablicą fundacyjną i herbem zakonu jezuitów. Boczne portale nakryte są przerwanymi naczółkami odcinkowymi. W górnej kondygnacji ujętej spływami znajdują się prostokątne okna nakryte przerwanym odcinkowym naczółkiem. Fasadę wieńczy trójkątny szczyt z herbem zakonu jezuitów i krzyżem umieszczonym powyżej.

Kopuła nad skrzyżowaniem wznosi się na cylindrycznym tamburze przebitym dużymi prostokątnymi oknami i zwieńczona jest wydatną latarnią. Prezbiterium, ramiona transeptu i nawę nakrywają dachy dwuspadowe. Nad kaplicami wznoszą się małe kopuły z latarniami.

Wewnątrz ściany kościoła rozczłonkowane są kolumnami pokrytymi kanelowanymi pilastrami, które podtrzymują obiegający wydatny gzyms z belkowaniem. Prezbiterium, nawa i ramiona transeptu otwierają się do kaplic bocznych wielkimi półkolistymi arkadami. Prezbiterium, nawę i transept nakrywają sklepienia kolebkowe, nad skrzyżowaniem naw wznosi się kopuła na pendentywach. Kaplice boczne nakryte są kopułami.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Ściany kościoła pokryte są marmurową okładziną oraz bogatą dekoracją stiukową. Ściany i sklepienia zdobią freski ujęte w geometryczne stiukowe obramienia. Na sklepieniu nawy głównej znajdują się freski, które wykonali bracia Giovanni Battista Carlone i Giovanni Carlone. Przedstawiają one sceny z życia Maryi i Chrystusa. Bracia Carlone wykonali takżę fresk Triumf Imienia Jezus w kopule. Giovanni Carlone wykonał w 1624 r. freski na sklepieniu prezbiterium i ramion transeptu. Z kolei postacie czterech ewangelistów na pendentywach kopuły wykonał w 1631 r. Giovanni Battista Carlone.

Prezbiterium. W ołtarzu głównym umieszczony jest obraz Obrzezanie Chrystusa namalowany w 1608 r. przez Petera Paula Rubensa. W bocznych polach ołtarza ustawione są posągi śś. Piotra i Pawła. W lunetach na ścianach prezbiterium umieszczone są dwa kolejne obrazy: Rzeź Niewiniątek, który namalował Giovanni Battista Marano i Ucieczka do Egiptu, dzieło Domenico Piola.

Prawa nawa. W ołtarzu pierwszej kaplicy znajduje się obraz św. Ambroży broniący cesarzowi Teodozjuszowi dostępu do świątyni, namalowany przez Giovanni Andrea de Ferrari. W drugiej kaplicy umieszczony jest obraz Ukrzyżowanie, który namalował Francuz Simon Vouet w 1622 r. Pod ołtarzem umieszczone jest rzeźbione Boże Narodzenie z 1623 r. wykonane przez Tomasso Orsolina. W ołtarzu prawego ramienia transeptu znajduje się obraz Wniebowzięcia NMP dzieło Guido Reni z 1617 r. W kaplicy przy prezbiterium umieszczony jest obraz Niepokalane Poczęcie i św. Stanisław Kostka z małym Jezusem, namalowany przez Andrea Pozzo pod koniec XVII w.

Lewa nawa. W pierwszej kaplicy znajduje się obraz św. Franciszka Borgii namalowany przez Andrea Pozzo w końcu XVII w. W drugiej kaplicy umieszczony jest obraz Chrzest Chrystusa, dzieło Domenico Passignano z 1590 r. W ołtarzu lewego ramienia transeptu znajduje się obraz Cuda św. Ignacego Loyola, namalowany w 1615 r. na zlecenie Niccolo Pallavicino przez Petera Paula Rubensa. W czwartej kaplicy znajduje się obraz Ukamienowanie św. Szczepana, dzieło Giovanni Battista Paggi. Obok w ołtarzu na wschodniej ścianie kaplicy umieszczono obraz św. Franciszka Ksawerego ze szkoły Guido Reni.

LITERATURA

Knaurs Kulturführer in Farbe. Italien, opr. zb. Augsburg 2000
Strona internetowa: https://fosca.unige.it/chiesa%20del%20Gesù

Genua, kościół Il Gesu